Monday, December 19, 2011

ШӨНӨ ДУНД СЭРВЭЛ

   
                            










                                   Охин минь инээгээд л...
                                           тайван, аз жаргалтай!
                                                    S.S

Шөнө дунд сэрвэл...
Одод бороо шиг байхад сэрвэл...
Сэрүүлэгтэй цаг дэрний минь дэргэд
Дуг нойрондоо байхад сэрвэл...
Шөнө дунд сэрвэл...
Сарны цаад руу өвсөс хийсч байхад сэрвэл...
Эмх замбраагүй гудамжууд
         Хачин жигдхэнээр амьсгалж байхад сэрвэл...
Ээжийнхээ хэвлийд үр минь дэлхийн төв адил байхад сэрвэл...
Шөнө дунд,
Шөнө дунд сэрвэл...
Гудамжны үзүүр дэх өнчин гэрэл
        Ганц эрвээхэйг мөрөөдөх шиг,
                Ганц бүсгүй уйтгарлан зогсохыг төсөөлөх шиг
Ганхахад сэрвэл...
Гэрийн минь гадаа адуу тургилах шиг болоход сэрвэл...
Гүүр, талбайд дүнсийгээд
        Яг одоо л цас орчих гэж байгаа мэтэд сэрвэл...
Гэрлэн дохионууд сүйх тэрэг хүлээж цөхөөд
        Зовхио даан ядаж анивчлахад сэрвэл...
Шөнө дунд сэрвэл...

Monday, December 12, 2011

АНХНЫ ЦАСААН
















Анхны цасаа
            Харсан шигээ
            Чамайг харахсан
Анхны цасаа
            Амталсан шигээ
            Уруулыг тань шимэхсэн
Анхны цасаа      
Үүлсээс тасрахыг нь төсөөлсөн шигээ
Нойрсож буйг тань мөрөөдөхсөн
Анхны цасаа
Өвс хучихыг нь анирласан шигээ
            Хөлийн тань чимээг чагнахсан
Анхны цасаа
            Өлмийд урагдахыг сонсоод өрөвдсөн шигээ
            Өөрөө ч мэдэлгүй гансрахсан
Анхны цасаа
            Хуучрахыг нь хараад уйлсан шигээ
            Холдохын зөнд живэхсэн
Анхны цасаа
            Хайлж буйг нь хараад баярласан шигээ
            Ахиад чамайг цэцэг болж ирнэ гэдэгт итгэхсэн
Анхны цасаан...
                                        2007.11.23 УБ хот

Анхны цас...
Анхны бороо...
Анхны ном...
Анхны юм бүхэн сайхаан гэж!

Sunday, December 11, 2011

ҮҮЛС ТАСРААД Л...











Үүлс тасраад л
Хотын тэнгэрээр
Үйрмэг ширхэг болон бударна
Намрыг дарахаар..!
                                               2007.01 Түнэл сум

Thursday, December 8, 2011

МИНИЙ НУУЦ ХҮҮ ЖҮЖГИЙН ТОВЧЛОЛ


Энэхүү жүжиг нь Тайванаа, Бүүвэй гэх хоёр залуу хөдөөний нэгэн сууринд хэсэг охидуудтай зугаацаж яваад вагоноосоо хоцорсноор эхэлдэг. Хамт явсан охидууд нь тэднийг гудамжинд орхиж явснаар манай хоёр баатар таних мэдэх хүнгүй газар, намрын хүйтэн цагаар хэрхэхээ мэдэхээ байн осгож үхэх аюулд унана. Арга барагдсан эрхмүүд айлын хаалгыг тогшоод оруулахыг гуйдаг. Мэдээж харанхуй шөнө, танихгүй хоёр хүнийг гэртээ хонуулах тэнэг хүн тэр сууринд байсангүй. Тэднийг яг ийн мунгинаж байх зуур гудамжинд Мягмар гарч ирдэг. Тэрээр хөрш айлын Дэлгэрмаа гэх бүсгүйтэй ярилцаж байхыг Тайванаа, Бүүвэй хоёр сэм чагнаад нэрийг нь мэдэж авснаар жүжгийн өрнөл эхэлнэ.
Бүүвэйгийн санаачилснаар хоёул Мягмарын гэрт ороод гэртээ ганцаараа байсан хүү Начинд нь Тайванааг өөрийнх нь эцэг нэгт ах, Мягмарын нууц хүү гэж хэлж орхидог. Ингээд гурвуул ширээнээ суун найрлаж байтал Мягмар хаалга тогшино. Мягмараас айхдаа Тайванаа, Бүүвэй хоёр гал тогооны өрөө рүү орно. Харин Начин “таны хүү ирсэн” гэдгийг зөвөөр тайлбарлахаар өрөөндөө үлдэнэ. Мягмар орж ирмэгц Тайванаа учрыг тайлбарлана. Тэр хоёрыг ярилцаж байх зуур зальт этгээдүүд ардуур нь сэмхэн гарахыг хүсэх боловч ямар нэг байдлаар азгүйтсээр гарч чадалгүй Мягмартай нүүр нүүрээрээ тулдаг. Ийн учрахын өмнө Мягмар өвгөн Начинтай гэнэтийн гийчин болох Тайванааг хэн болохыг тааварлан ярьж байхыг Бүүвэй сэмээрхэн чагначихдаг. Мягмар Тайванаагийн ээжийг хэн байж болохов гэж бодож байгаад өөрийн насны залууд учирч явсан бүсгүй болох Янжинг санан, тэрний л хүүхэд болж таарлаа гэж таамагладаг. Тэд нүүр нүүрээ харан уулзаад, сандарсан Мягмар найрын ширээнээ урин хэд гурван үг сольж байтал Мягмарын том охин болох Од орж ирнэ. Хорин нэгхэн настай, зээр шиг тогтворгүй нүдтэй үзэсгэлэнт охиныг хараад манай хоёр баатар хоёул сониучирхана. Хэрсүү охин харин Мягмар, Начин хоёр шиг тийм амархан Тайванаа, Бүүвэй хоёрт итгэсэнгүй. Ээжийнх нь нэр ус, аавтай нь хаана танилцсан зэргийг асууна. Дээр өгүүлсэнчилэн Мягмарын Начинд ярьж байсан зүйлсийг Бүүвэй чагнан Тайванаад юу хэлэх ёстойг хэлсэн тул манай баатрууд сандарсангүй Янжингийн тухай гайхамшигт үлгэрийг ярьсанаар Мягмар өвгөн болоод түүний гэр бүл Тайванааг өөрсдийн ах, хүү гэдэгт эргэлзэх зүйлгүй итгэдэг.

Tuesday, December 6, 2011

БОЛОР ЦОМД ОРОЛЦОХ ХҮМҮҮСИЙН НЭРС ТОДОРЛОО


Зиаг энэ жилийн Болор цом 29 наадамд оролцох хүмүүсийн нэрс тодорсон байна. Ер нь бол жил жил жирийгээд байдаг оролцогчид хэвээрээ л байна. Мэдээж цаг хугацааны жамаар ганц нэг хүмүүс нь дутаж, бас ганц нэг “шинэков” нэмэгдсэнийг та анзаарсан байх.
Болор цом яруу найргийн наадмын тухайд бол хүмүүс бүгд л өөр өөр бодолтой явдаг. Оюутан байхдаа би мэдээ бэлтгэж хэдэн төгрөг олдог сониндоо айхтар шүүмжилсэн аястай сурвалжлага нийтэлж л байлаа. Харин одоо тэр үеэс арай өөр бодолтой болоод байгаа. Хэдийгээр энэ наадам нь яруу найргийн хэмжүүр өчүүхэн ч биш гэж боддог боловч, талхнаас өөр юм бодохоо байсан манай ард түмэнд бэлгэдлийн ч болтугай нэг ийм юм байх нь зүгээрээ гэж...
За тэгээд энэ наадамд оролцох болсон бүх хүмүүст амжилт хүсье. Бүгдээрээ түрүүлээрэй!
1.      Ш.Анхтуяа
2.      М.Амархүү
3.      Б.Баттулга
4.      Л.Батцэнгэл
5.      Б.Баярсайхан
6.      Л.Баясгалан
7.      С.Барааннасан
8.      С.Бүрнээ
9.      М.Баянмөнх
10.  М.Билигсайхан

Monday, December 5, 2011

НАМРЫН ОЙ
















Намрын ой адил
Сэтгэлд тань
Түлээчин шиг
Очсоныг уучлаарай.
Нар, салхины
Үнэрт согтоод
Хаа буйгаа мэдсэнгүй.
Ширхэг өвсийг тань хөндөж
Анирыг эвдэхгүй гэхдээ
Сэмээрхэн явсан минь л
Гэмтэн шиг санагдуулсан байх...
Уйлахдаа чи
Улам үзэсгэлэн нэмэх ч
Уйтгарлан дүнсийх тань
Сүүдрийг хүртэл жиндээх юм.
Өөрөөс минь болж
Өвөл болохыг чинь тэвчихгүй нь
Тэнгэрээс олс унжуулаачдээ
Тэгвэл чамд үнэнчээ үзүүлье,
хайрт минь!
                                                   2007 УБ хот
                                    "Саранд үүрлэсэн шувуу" номноосоо

Wednesday, November 23, 2011

МИНИЙ НУУЦ ХҮҮ

Ойрд ажил ихтэй. Бичлэг оруулж чадахгүй л байна. Залуу хүнд мөнгө чухал биш гэх боловч залуу гэр бүлд бол чухал юм. Хэдэн киноны захиалгатай, нам сууж байнаа. Саяхан бичсэн жүжгийнхээ тухай ч бичлэг оруулах зав гарахгүй юм.  Харин нэг ярилцлага өгөөд амжчихсан шүү. Түүнийгээ тавьчихъя. Ганц нэг хүн тэр жүжгийг энэ нөхөр бичжээ гэдгийг мэдвэл сайн санагдаад..! гэхдээ миний цэвэр уран бүтээл биш шүү. За доорхи хөөрөлдөөнийг уншихад ойлгогдох биз дээ. Ямартай ч надад асар том туршлага болсон бүтээл байлаа. Агуу Вампилов оо гэж...
  
Ж.Оргил: Энэ миний бичихийг хүсч байсан зохиол байсан
  

“Мөрөөдлийн театр”-ын анхны уран бүтээл “Миний нууц хүү” жүжиг СТӨ-нд тоглогдож байгаа билээ. Тэгвэл энэ жүжгийн зохиолыг шинэчлэн найруулсан зохиолч, яруу найрагч Ж.Оргилтой цөөн хором ярилцлаа. Тэрбээр “Амьдралд тавтай морил” киноны зохиолыг бичсэн билээ.
-“Миний нууц хүү” зохиолыг хэрхэн бичсэн бэ. Сонирхол татаад байгаа юм?
-Үнэхээр  сонирхолтой юм болсон.  Би утсаа хаячихаад хэд хоног орчлонгоос тасарчихсан  явж байгаад нэг утас аваад дөнгөж асаатал Эрхэмээ /жүжигчин Эрхэмбаяр/  залгаж байна. Тэгээд “Чи хүрээд ир. Нэг уулзаан байна”  гэсэн.  Яваад очтол жүжиг бичих үү гэж  байна.  Хамгын гол нь Эрхэмээ над руу нэг л удаа залгахад нь би утсаа асааж таарсан байгаа юм. Тэгээд болоогүй найруулагч, үндсэн зохиол гээд бүх л юм нь яг над шиг маш амархан шийдэгдсэн байгаа юм. Ер нь би тэр үед яагаад ч юм жүжиг бичмээр санагдаад нэг зохиол  эхлүүлээд, судалгаа маягтай юм хийгээд байж байсан. Тэгтэл бэлээхэн жүжиг бичих   санал, жүжигтэйгээ ороод ирхээр шууд л зөвшөөрнө биз дээ.  


Thursday, November 10, 2011

ТЭР ХҮН ЭНЭ ХҮНИЙ ТУХАЙ ИНГЭЖ БИЧЖЭЭ

 

\Эртээ дээр үед юмсан. 2010 он дуусаж байлуудаа. Ямартай ч одоогоос их эрт үед миний анд Сарлаг найзынхаа номонд зориулж ийм үг бичиж өгч байж билээ. Хэдийгээр цаг тухайдаа хэвлэлийн газар очоод миний номонд орж амжаагүй ч гэсэн блог дээр минь заавал байх учиртай билээ. Тиймээс би Элбэгээдээ баярлалаа гэж хэлэхийн сацуу хэдэн шинэ шүлэгтэйгээ тавилаа. Тэр хүн Энэ хүнийг ингэж бичжээ.\
Завгүй хүний шүлгүүд

Тэр огт завгүй хүн. Хаа нэг тийшээ яарсан мэт түргэн түргэн алхаа, тэр л хэмнэл дунд нь түүний яруу найраг бүтэж бүрэлддэг гэлтэй алхаатай нь дэндүү адилхан шүлгүүдийг сэтгэл догдлон уншиж суухын зэрэгцээ өнгөрсөн үеэ хэсэг дурслаа.
            Жаргалсайхны Оргил хэмээх залуутай танилцсан намрын тэр нэгэн өдөр ёстой “өдөр шиг өдөр” байсан юм. Өөрөөсөө бусдыг үгүйсгэдэг зантай надад биллъярдны ширээн дээр хэлсэн тэр л үгс “томоохон” шүүмж болж, түүнээс хойш дөрвөн намар улирсан ч анх төрсөн сэтгэгдэл минь урьдын адил хүчтэй байгаа нь гайхмаар шүү. Ж.Оргилтой холбоотой дурсамж бүхэн минь гэгээн сайхан агаад яруу найргийг энгийн болоод эмх цэгцтэй, товчхон хэрнээ тодорхой бичихийг түүнээс нэгэн үе, магадгүй өнөө хүртэл суралцсаар явна.
            Өөрт таалагдаагүй аливаа зүйлийг тэр нулимж хаяад тухайн зүйлийнхээ талаар дахин дурсахыг ч хүсдэггүй. Энэ нь түүний амьдрал болоод уран зохиолд хандах хандлага юм. Нэг үгээр хэлэхэд эрс шулуухан энэ зангаасаа болоод үеийн зарим шүлэгчдээс биеэ тоосон гэх тодотгол авч, олиггүй зарим нэгэнтэй нудàрга зөрүүлэх хэрэг ч гарна.

Wednesday, November 2, 2011

АМЬДРАЛД ТАВТАЙ МОРИЛ БУЮУ ҮҮЛГҮЙ ЗУНЫ ФАНТАЗИ


Сайн байна уу? бичлэг нэмэгддэггүй блог минь. За ингэж нэг чам дээрээ хэдэн мөр тавьдаг байжээ.
-Тавих ий? Ямар муухай юм ярьдаг юм бэ?
-Юу нь муухай байгаа юм?
-Тэгэлгүй яадаг юм. Тавих гэдэг чинь нөгөө “оон оон” гэсний дараах явдал биз дээ.
-Ээ чи ямар муухай юм боддог юм. Энэний бодож байгааг хардаа. Ха ха. \үүнийг бичигч өөрөө инээв\. За нэг иймэрхүү маягаар миний нэгэн зун өнгөрсөн дөө. Уншигч та саяны хэсэгт юу болоод өнгөрчихвөө гээд жаахан гайхаж байгаа байх л даа. Энэ бол “Амьдралд тавтай морил” хэмээх киноны текстээс санаа авсан миний бяцхан хошигнол байлаа. Эднийг үл ойшоон нэгэн зүйл өгүүлэхэд миний бие саяхан МҮОНРТ-ээр гараад дууссан “Амьдралд тавтай морил” наян ангит инээдмийн уран сайхны киноны зохиолыг бичсэн юм. Ай даа бас л том ажил байсан шүү. Хуудасных нь тоогоор авч үзвэл нэлээд зузаан романы дайтай болсон гээд бодохоор... нэг сайхан санаа алдмаар болоод явчих юм. Хэрвээ бүр эхний ангиас нь бичсэн бол миний муу Аcer-ийн харданд багтахгүй юм болохгүй юу хэхэ. Гучин долдугаар ангиас нь эхлэн бичсэн. Нэг өдөр гэртээ хайрт удирдлагаа тэврээд хэвтэж байтал утас хангинав. Бараг дуугардаггүй миний муу 33 10 баярласан шинжтэй гонгиноод байнаа. Би ч бөөн сандарсан амьтан ум хумгүй утсаа шүүрэн аваад “байна уу?” гэтэл урдаас “байна” гэж байна. Би ч “хэн бэ?” гэтэл ...ээ бүү үзэгд. Том амьтан байна шүү. Элдэв бусын юм бодоод л явчихлаа. Юу билээ. Ойрд архи дарс уугаад хүн амьтан рекетэлсэн явдал байхгүй дээ. Яалаа ийлээ гэтэл харин нөгөө нөхөр маань “Оргилоо чи амьдралд тавтай морил” гээд олон ангит киноны зохиолыг бичих үү гэж байна. Ёо ёо. Аймар аймар юм бодож байсан хүн чинь амь гарсандаа баярлаад шууд л уухайн тас “за” гэдэг юм байгаа биз дээ. Ингээд л энэ бүх түүх эхэлсэндээ.